SESIÓN DE APRENDIZAJE EN QUECHUA UTILIZANDO UN VÍDEO

http://www.youtube.com/watch?v=ixOsMB5kmog&feature=youtu.be

EL VIDEO SE PUEDE UTILIZAR COMO MOTIVACIÓN EN LA SIGUIENTE SESIÓN DE APRENDIZAJE  EN QUECHUA.

ÑANNINCHAKUY

LLANKAYPA SUTIN: Pachamamanchikmanta

IMA ÑIQIPAQ: 5to.  y   6to. Grado.

KAWSAYNINCHIKMANTA YUYAYCHAKUY
IMARAYKU	IMAPAQ
-Ñawpaq allin yachayninchikkuna qunqasqa kaptin. -Uku pacha, kay pacha, hanaq pacha, hawa pacha pachamamanchispa kaqninkuna chinkasqa kaptin.	- Ñawpaq yachayninchiskuna, kaqninchiskuna sapinchsqa kananpaq. - Wawanchiskuna, yachaq warmakuna ama qunqananpaq.

YACHACHIYMANTA YUYAYCHAKUY
IMAKUNATAN YACHASUN	IMAYNATAN LLANKASUN
QAPAQ YACHAY 1.- QAWAY: Pachamamanchikpa tiqsi muyu kaqninkunata qawarisun. 2.- MUSYAY: Pachapi kaqkunata qawaspa (señas) musyapakusun. 3.- MUSQUY: Pachamamanchispa kaqninkunawan musqukusqanchismanta yachasunchis. 4.- MISKI RIMAY: Pachamamanchispa ñawpaq willakuykunata sumaqta willarisunchis. 5.- UYARINAKUY: Llaqtanchispi  Yachaqkunata (sabios) uyarisun. 6.- KUYANAKUY: Pacha kawsasqanta yachaspa sumaq quyakuywan  kawsasunchis. 7.- MAYCHUSCHAY: Hanaq pachata qawaspa: yututa, chakanata, llamata, mayuta riqsisun, hinallataq   allin tarpuychus, mikhuykunachus qispinqa chayta yachasunchis. 8.- YUYAYCHAY: Pachamanchispa watantin rayminkunata yuyarisunchis.	SUNQUCHAKUY 1.- APUKUNAWAN: Yachaqwan huñunarikuspanchis, taytamamanchiskunawanpas  inti lluksimuyta, hanaq pachapi Pachakamaqta, apunchikkunata, pachamamanchikta  waqyarikuspa, qaywarikuspa, kallpata, yachayta, allin kawsayta  mañarikusun. 2.- KIKINCHISWAN: Kuka kintuta saminchaspa, chuyata tinkaspa, aqata chhallaspa, sapankama sunquchakusunchis. 3.- LLAPANCHISWAN: Ayllumasinchikkunawan, yachaymasinchikkunawan, pachamamanchikmanta rimarinakuspa kallpacharikusunchis.

YACHAQ WARMAKUNA YACHANANPAQ

QALLARINAPAQ -Pachamamanchispa wawankuna ñakarisqanmanta rimarisunchis. - Pachamamanchismanta kay ñawpaq willakuyta qawarinqaku, hinaspa tikranqaku (traducirán) qichwa siminchikman: http://www.youtube.com/watch?v=ixOsMB5kmog&feature=youtu.be PACHAMAMANCHIK PAQARIMUSQANMANTA  “Ñawpaqta,  pachamanchisqa mana kawsayniyuqsi  hanaq pachapi purisqa. Una unay watamantañas rikcharisqa, ichaqa manas wachakuyta atisqachu,  manas wawanpas kasqachu. Chayqa, wata risqanpi hinas wawayuq kayta munasqa, nichhu nichhu unayñas suyasqa, llakipakuspa ima purisqa mana wawayuq kasqanmanta. Huk punchawsi,  hanaq pachapi iskay intikuna “TITI” sutiyuq,  pachamamanchistaqa qawarirpamusqa, chayqa qatunkaray Aquchinchaypi Kamaqinninta aparpachimuspa wiksayarpachin. Pachamamanchisqa qucha rawraqpis tukurapuspa, tukuy  unay watamantañas chiriarispa Pacha wiraquchaman tukurapusqa. Chay pacha wiraquchamantas, wamaq chhachakuna, sallqa uywakuna, hinallataq runakunapas paqarimusqanchis. Chaymi Pachamamaqa hatun mamanchis, chaymi sumaqta llapallanchista uywakuwanchis, manan runakunallachu wawanqa kanchis, chhachakunapas, uywakunapas, lliwmi wawanku kanchis.” - Tapukuykunata kutichinqaku:   ¿Pachamamanchis  imaynatan paqarimurqa?   ¿Imanaqtinmi wiksayakurqa?   ¿Pin kamaqinninta apachimurqa?   ¿ Pinkunan wawankuna?   ¿Wawqintin purari wañuchinakunchismanchu?   ¿Mamanchistari wañuchinchismanchu? HATUN LLANKAY -Llaqtanchisman lluqsirispa intita, phuyukunata, urqunata, sachakunata, mayuta, kuychita, kurukunata, uywakunata, lliw imaymana kawsayninchiskunata qawarisunchis. -Chakana siqisqata qawarispaku, yachachiqta uyarispaku, uku pacha, kay pacha, hanaq pacha, hawa pachamanta yacharinqaku.                                                                        HANAQ PACHA      HAWA PACHA      KAY PACHA                                                                        UKU PACHA                                                               -Yachachiq (profesor) yachaq warmanuman yacharichinqa. TAWAPUNIN NUQANCHISPA YACHAYNINCHISQA Pachamanta Kay Pacha Hanaq Pacha Hawa Pacha Uku pacha Intimanta Anti inti qunti wati Kawsaymanta Allin munay Allin  llankay Allin yachay Allin Kawsay Suyukunamanta Anti Suyu Qunti Suyu Chinchay  Suyu Qulla Suyu Yakumanta Yaku Unu Anpa Aram Kallpamanta Allpa Wayra Yaku Nina Huk wata hunta Inti raymi (21 de junio) Sitwa Raymi    (21 setiembre) Qapaq raymi (21 de diciembre) Chawpi Pachapuquy (22 de marzo) -Huñu huñupi, yachaqpa (sabio) yanapayninwan,  kay siqita  huntapanqaku: UKU PACHA KAY PACHA HANAQ PACHA HAWA PACHA -Machaqway -Kurukuna - -Puma -Uywakuna - -Kuntur - Inti - -Pachakamaq - Aquchinchay - -Lliw qamutasqankuta, ruwasqankuta cuaderno nisqanchispi qillqanqaku, hinallataq siqinqaku. YACHAY SAPINCHAY -Huk llaqtakunapi  Pacha Raymikuna ruwasqankumanta yacharisuchis. -Pachamamanchis  sasachakuypi kawsasqanmanta,   videonisqanchispi qawarisunchis. KACHARPARIY -Allin ruwayninchis   qispichisqanchismanta, allin yacharisqanchismanta, pachamamanchis quyakusqanchismanta, kusi kusilla, takiykuspa, tusuykuspa, llankayninchista kacharparisun. “Ripuchkaniñan, pasachkaniñan (kutiy) Chullpi sarayta qankaykapuway Pachamanchispa  rurusqallanta. (kutiy) Pachamallay  uywaykullaway (kutiy) Allin yachayta yachanaykupaq Alllin kawsaypi tiyanaykupaq. (Kutiy).” Qillqaq: Kunturcha